Oktober 44, 659 mannen weggevoerd... slechts 48 keerden terug

Vrijdagochtend 13 oktober 2006 vertrekt een groep van 44 personen naar Neuengamme. Onder de deelnemers aan deze reis zijn aanwezig de heer en mevrouw Van Twillert. De heer Melis van Twillert heeft samen met de weggevoerden van de razzia in kamp Amersfoort gezeten en is gelijk met de Puttenaren op transport naar Neuengamme gegaan. De heer Van Twillert heeft in diverse kampen gezeten en heeft in deze periode vooral met de heer Arendse opgetrokken.

Na een voorspoedige reis komen wij rond 13.00 uur aan bij de hoofdingang van het voormalige concentratiekamp Neuengamme. We worden opgewacht door TV Gelderland en Radio Gelderland. Zij zijn gekomen om samen met de heer Van Twillert, die na 62 jaar voor het eerst weer in Neuengamme is, opnamen te maken op het kampterrein.

De rest van de groep bezoekt als eerste het museum. Hier wordt door Pastor Buttler een inleiding gehouden over het ontstaan en de geschiedenis van het kamp. Na deze inleiding is er tijd om op eigen gelegenheid het museum te bekijken. Aansluitend bezoeken we de Appèlplaats en de Walther-Werke. Deze fabriek, waar de gevangenen wapens moesten produceren, was vroeger het museum. De tentoonstelling over Putten is het enige wat hier nog te zien is. ’s Avonds genieten we van een heerlijke maaltijd in “Zur Lüttenburg”. Aansluitend is er nog een korte kerkdienst in de Kirche St. Johannis. Aan het eind van deze dienst wordt Psalm 84 vers 3 en 4 gezongen.

Zaterdagochtend vindt op het voormalige kampterrein de herdenking plaats. Bij de Nederlandse steen wordt de krans gelegd door Wilma Knoppersen en de zussen Riëtte en Willemijn Bokkers. Van Wilma Knoppersen zijn 2 opa’s omgekomen in Neuengamme, de heer (Johan)Wendt en de heer (Heimen) Knoppersen. De heer (Heimen) Knoppersen is de overgrootvader van Riëtte en Willemijn Bokkers. Bij de Steen van Putten wordt de krans gelegd door de heer Van Twillert en Esrah van Dompseler.


Na de kranslegging wordt er twee minuten stilte gehouden. Hierna leest Jannie van Roon Psalm 84 en Pieter Dekker leest Openbaring 21 vers 1 - 5. Aansluitend zingen we twee coupletten van het Wilhelmus. Na het officiële gedeelte wordt het “Haus des Gedenkes” bezocht. Hierna is er nog gelegenheid om het terrein te bezichtigen, o.a. de Klinkerwerken en de voormalige garages van de SS. Aan het eind van de ochtend wordt ons nog koffie met diverse soorten taart en koek aangeboden. In de middag wordt er een bezoek gebracht aan Ohlsdorf. Op deze grote begraafplaats in Hamburg liggen op het Nederlandse Ereveld diverse slachtoffers van de razzia begraven. Bij de herdenkingssteen wordt namens de Stichting Oktober 44 een bloemstuk gelegd door de heer Gerrit van de Poll en zijn zus Hennie Stolz-van de Poll. Hun vader Jan van de Poll is omgekomen in Hamburg (Spaldingstrasse) en zijn laatste rustplaats is op dit moment nog niet bekend. Aan het eind van de middag reizen we na twee indrukwekkende dagen terug naar Putten, waar we in de loop van de avond arriveren. Bij aankomst wordt in de bus de Stentor van zaterdag uitgedeeld waar het verslag van het bezoek aan Neuengamme met de heer van Twillert in staat.
 

Stichting Oktober 44
Midden Engweg 1
3882 TS Putten

Design by Acadia