Oktober 44, 659 mannen weggevoerd... slechts 48 keerden terug

Vrijdag 12 oktober.

Met een groep van 34 personen vertrekken wij op vrijdagochtend om 07.00 uur richting Neuengamme. Na een voorspoedige reis komen we om 13.00 uur aan bij het terrein van het voormalige concentratiekamp Neuengamme. Zoals elk jaar worden we al opgewacht door onze Duitse gastheren. Onder leiding van Pastor Buttler gaan we met de groep als eerste naar het museum, dat gevestigd is in een voormalige stenen barak. Na een korte uitleg over het ontstaan en de geschiedenis van het concentratiekamp Neuengamme is er tijd om het museum op eigen gelegenheid te bezichtigen. Aansluitend gaan we nog kort naar de Waltherwerke, waar nog altijd de tentoonstelling over Putten aanwezig is. Deze tentoonstelling zal in de toekomst overgebracht gaan worden naar het nieuwe museum. Voor dat we naar het hotel vertrekken, wordt eerst nog een nieuwe steen met aangepaste tekst geplaats bij het monument van Putten. Dit plaatsen geeft in eerste instantie wat problemen, maar uiteindelijk na wat kleine aanpassingen lukt het om de steen te plaatsen. De avondmaaltijd wordt gebruikt in Zur Lüttenburg. Evenals voorgaande jaren is het eten voortreffelijk en een ieder geniet na een lange indrukwekkende dag van deze maaltijd. Aansluitend vindt er een korte dienst in de St. Johanniskirche in Neuengamme plaats. De dienst wordt afgesloten met het gezamenlijk zingen van Psalm 84, de verzen 3 en 4.


Zaterdag 13 oktober.

Na het ontbijt vertrekken wij om 09.00 uur naar het voormalige kampterrein voor het officiële gedeelte van deze reis. Bij de Nederlandse steen wordt een bloemstuk gelegd door de heer Hamstra. Aansluitend staan we een moment stil bij de gedenksteen van Cornelis Stoffer. De familie Veerman legt bloemen bij deze steen. Hier na vindt de herdenking plaats bij de steen van Putten. Na 2 minuten stilte wordt de krans gelegd door mevrouw Willemsen-Snijder en mevrouw De Melker-Quist.Hierna wordt Psalm 84 en een gedeelte uit Openbaringen 21 gelezen. De plechtigheid wordt afgesloten met het zingen van 2 coupletten van het Wilhelmus. De rest van de ochtend is er gelegenheid om het terrein te bezichtigen. We bezoeken de Gedachtenisruimte, de Klinkerwerken, de SS-garage en de leemputten. Deze leemputten zijn weer zichtbaar gemaakt op de plaats waar tot begin van dit jaar de jeugdgevangenis heeft gestaan. Na een gastvrije ontvangst in het Altesheim, waar koffie en taart aangeboden wordt, vertrekken we richting Ohlsdorf.

Op deze begraafplaats zijn ruim dertig Puttenaren begraven. Het bezoek aan deze begraafplaats heeft dit jaar op de reisdeelnemers een grote indruk gemaakt. Mevrouw De Melker-Quist bezoekt voor het eerst het graf van haar broer Leendert Quist. De heer A.B. van Beek bezoekt hier voor het eerst het graf van zijn vader Jan van Beek. Maar wat deze reis heel bijzonder maakte, is dat tijdens de heenreis de familie Ruiter (de heer O. Ruiter en zijn zus A. van de Koot-Ruiter) voor het eerst hoorde dat ook hun vader Wolbert Ruiter op Ohlsdorf begraven is. De familie Ruiter is al enige keren in Neuengamme geweest om te herdenken dat hun vader daar gestorven en gecremeerd is. En nu horen zij dat hun vader een eigen graf en grafsteen op Ohlsdorf heeft. Het bezoek aan het graf van hun vader is een emotioneel en indrukwekkend moment. De heer Ruiter en mevrouw Van de Koot-Ruiter leggen namens onze Stichting een bloemstuk bij de gedenksteen op Ohlsdorf.



Verder wordt er door de familie Willemsen een bloemstuk gelegd bij het graf van de heer Willem Willemsen, mevrouw De Melker-Quist plant heide bij het graf van haar broer Leendert Quist en mevrouw Willemsen-Snijder legt een bloem bij het graf van een onbekende Nederlander. Op dit moment is namelijk nog niet duidelijk waar haar schoonvader Berend Willemsen begraven is. Na dit zeer indrukwekkende en emotionele bezoek aan Ohlsdorf reizen we terug naar Putten, waar we om 21.30 uur arriveren. Ook dit jaar is deze reis een reis geworden die door een aantal deelnemers nooit meer vergeten zal worden.

Stichting Oktober 44
Midden Engweg 1
3882 TS Putten

Design by Acadia