Oktober 44, 659 mannen weggevoerd... slechts 48 keerden terug

Vrijdag 17 oktober.

Met een groep van 31 personen vertrekken wij op vrijdagochtend om 07.00 uur richting Meppen-Versen. Onder de deelnemers ook een aantal mensen die voor het eerst een reis van onze Stichting meemaken.
Rond 09.30 uur komen wij aan bij het voormalig kampterrein Meppen-Versen. Vlak bij dit voormalig kampterrein, waarop nu een gevangenis staat, ligt de kleine begraafplaats. Op deze begraafplaats zijn ook razziaslachtoffers uit Putten begraven geweest. De meesten zijn herbegraven op de begraafplaats in Osnabruck of op begraafplaatsen in Nederland. Zover ons bekend zijn nog 7 razziaslachtoffers in Meppen-Versen begraven. Namens de Stichting Oktober 44 wordt een bloemstuk gelegd door de heer en mevrouw Smit. De vader van mevrouw Smit-van den Born (Gijs van den Born) is omgekomen in Meppen-Versen. Na eerst in Osnabruck te zijn herbegraven, is de heer Van den Born uiteindelijk op 31 oktober 1953 in Oosterbeek begraven.

Na ons bezoek aan deze begraafplaats rijden we door naar Papenburg waar een bezoek wordt gebracht aan het Dokumentations- und Informationszentrum (DIZ). We worden welkom geheten door de heer Ausländer. In het kort vertelt hij een stukje over de geschiedenis van de Emslandlager. Hierna bekijken we een film, die vooral de periode voor 1940 in beeld brengt. In deze film vertellen twee overlevenden hoe het kampleven er in die periode uit zag. Na afloop is er nog gelegenheid om het kleine museum te bekijken. Rond 13.00 uur vertrekken we richting Hamburg. Na een korte stop onderweg arriveren we rond 17.15 bij ons hotel.
De avondmaaltijd wordt evenals voorgaande jaren gebruikt in Zur Lüttenburg. Het eten is voortreffelijk en een ieder geniet na een lange dag van deze maaltijd.
Aansluitend vindt er een korte dienst in de St. Johanniskirche in Neuengamme plaats. De dienst wordt afgesloten met het gezamenlijk zingen van Psalm 84, de verzen 3 en 4.


Zaterdag 18 oktober.

Na het ontbijt vertrekken wij om 09.15 uur naar het voormalige kampterrein voor het officiële gedeelte van deze reis. Bij de Nederlandse steen wordt een bloemstuk gelegd door de heer Nulden en mevrouw Van Galen-Nulden. Hun vader is in Neuengamme omgekomen. Bij de gedenksteen van Wouterus Verhoef en Cornelis Stoffer worden door de meegereisde familieleden bloemen gelegd. Wouterus Verhoef is geen slachtoffer van de razzia van Putten, Cornelis Stoffer is wel met de razzia meegevoerd. Hierna vindt de herdenking plaats bij de steen van Putten. De krans wordt gelegd door de heer en mevrouw Termaat.



Zij bezoeken voor de eerste maal het voormalig kampterrein Neuengamme. De vader van de heer Termaat is meegevoerd met de razzia. De heer Termaat heeft zijn vader nooit gekend. Hij was 14 dagen oud toen de razzia plaats vond. Hierna worden er nog bloemen gelegd door mevrouw Blom-van Galen en mevrouw Nulden. Ook mevrouw Neuteboom-van Beek legt bloemen. De heer en mevrouw Neuteboom reizen ook voor de eerste keer naar Neuengamme. De vader van mevrouw Neuteboom-van Beek (Gerrit van Beek) is in Neuengamme omgekomen. Na het leggen van de krans en de bloemen is er twee minuten stilte. Hierna wordt Psalm 84 en een gedeelte uit Openbaringen 21 gelezen. De plechtigheid wordt afgesloten met het zingen van 2 coupletten van het Wilhelmus.

De rest van de ochtend en een gedeelte van de middag is er gelegenheid om het terrein te bezichtigen. Bijzonder is nog te vermelden dat deze zaterdag audioguides in gebruik genomen worden. Onze groep mag de nieuwe audioguides als eerste in gebruik nemen. Deze audio-guide is een handig hulpmiddel bij het bezichtigen van het terrein (Nederlands gesproken toelichting).
Aan het eind van ons bezoek is er een gastvrije ontvangst in het Altesheim, waar koffie en taart aangeboden wordt. Na twee indrukwekkende en emotionele dagen reizen we terug naar Putten, waar we om 21.30 uur arriveren. Evenals voorgaande jaren is deze reis een reis geworden die door een aantal deelnemers nooit meer vergeten zal worden.

Stichting Oktober 44
Midden Engweg 1
3882 TS Putten

Design by Acadia